CUID X.

An tAcht do Bhaint le Galair Airithe Tionnscail.

76. —(1) I gcás—

(a) an máinliaigh deimhniúcháin a bheidh ceaptha fén Factory and Workshop Act, 1901, don cheanntar ina mbeidh oibrí ar fostú dá dheimhniú go bhfuil an t-oibrí sin fé ghalar (dá ngairmtear galar sceidealta san Acht so) a luaidhtear sa chéad cholún den Séú Sceideal a ghabhann leis an Acht so agus go bhfuil sé dá dheascaibh sin gan bheith ábalta ar lán-phágh do thuilleamh san obair ina raibh sé ar fostú; no

(b) oibrí do chur ar fiunraoi, do réir aon rialacha no rialachán speisialta bheidh déanta fén Factory and Workshop Act, 1901, o n-a ghnáth-fhostaíocht de dheascaibh aon ghalair sceidealta do thógaint; no

(c) bás oibrí do theacht de dheascaibh aon ghalair sceidealta;

agus an galar san do theacht de dheascaibh cineál aon fhostaíochta ina raibh an t-oibrí sin ar fostú aon am i rith na bliana roimh dháta an mhí-chumais no an churtha-ar-fiunraoi sin, pe'ca fé fhostóir amháin é no níos mó, beidh an t-oibrí sin no, má éagann, beidh a chleithiúnaithe i dteideal cúitimh fén Acht so fé is dá mba dhíobháil phearsanta tré thionóisc do thiocfadh de dheascaibh agus i gcúrsa na fostaíochta san an galar san no an cur-ar-fiunraoi sin adubhradh, ach beidh san fé réir na bhforálacha so leanas, sé sin le rá:—

(i) tuigfear gurb ionann an mí-chumas no an cur-arfiunraoi sin agus an tionóisc do thárlachtaint;

(ii) má cruthuítear go ndearna an t-oibrí sin, le linn dul leis an bhfostaíocht san do, a chur síos i scríbhinn go toiliúil agus go bréagach ná raibh an galar san air roimhe sin ní bheidh cúiteamh iníoctha;

(iii) féadfar an cúiteamh do bhaint den fhostóir is déanaí ag á raibh an t-oibrí sin ar fostú i rith na bliana san sa bhfostaíocht san gurb é a cineál ba thrúig leis an ngalar, ach beidh san fé réir na nithe seo leanas:—

I. Déanfaidh an t-oibrí sin no a chleithiúnaithe má ceangailtear san air no ortha pé eolas a bheidh aige no acu do thabhairt don fhostóir sin maidir le hainmneacha agus seolta na bhfostóirí eile go léir ag á raibh sé ar fostú i rith na bliana san agus, mara dtugtar an t-eolas san no maran leor é chun a chur ar chumas an fhostóra san imeachta do bhunú fén gcéad fho-mhír ina dhiaidh seo, ansan ar an bhfostóir sin dá chruthú nách le linn an oibrí sin do bheith ar fostú aige do tógadh an galar san, ní dhlighfe sé cúiteamh d'íoc;

II. má deir an fostóir sin gur le linn an oibrí sin do bheith ar fostú ag fostóir éigin eile agus nách le linn é do bheith ar fostú aige féin do tógadh an galar san féadfa sé an fostóir eile sin do thabhairt isteach sna himeachta mar pháirtí agus, má cruthuítear gur fíor a n-abrann sé amhlaidh, isé an fostóir eile sin an fostóir dá mbeidh an cúiteamh ionbhainte; agus

III. más galar a tógtar diaidh ar ndiaidh an galar san dlighfidh aon fhostóirí eile ag á raibh an t-oibrí sin ar fostú i rith na bliana san i bhfostaíocht gurb é a cineál ba thrúig leis an ngalar san íoc do dhéanamh, leis an bhfostóir dá mbeidh cúiteamh ionbhainte, i pé rann-íoca chinnfidh an Chúirt, cheal có-aontuithe, sna himeachta bheidh os cóir na Cúirte chun méid an chúitimh do shocrú no, más tré chó-aontú cinnfear méid an chúitimh sin, i pé rann-íoca chinnfidh an Chúirt;

(iv) isé slí ina n-áirmheofar méid an chúitimh sin ná do réir tuillimh an oibrí sin fén bhfostóir dá mbeidh an cúiteamh ionbhainte;

(v) isé fostóir dá dtabharfar fógra i dtaobh an oibrí sin d'fháil bháis, do theacht fé mhí-chumas no do chur ar fiunraoi ná an fostóir is déanaí ag á raibh an t-oibrí sin ar fostú i rith na bliana sa bhfostaiocht gurb é a cineál ba thrúig leis an ngalar agus féadfar an fógra san do thabhairt d'ainneoin an oibrí sin d'fhágaint a fhostaíochta dá thoil féin;

(vi) má ghoilleann sé ar fhostóir no ar oibrí máinliaigh deimhniúcháin no máinliaigh eile do thabhairt no do dhiúltú do thabhairt deimhnithe mhí-chumais uaidh no do chur no do dhiúltú do chur oibrí ar fiunraoi chun críche an ailt seo déanfar, do réir rialachán a dhéanfaidh an tAire, an scéal do chur fé bhráid dochtúra réitigh agus ní bheidh dul thar a bhreith-sean agus nuair a bheidh an dochtúir réitigh ag tabhairt bhreithe ar an scéal deimhneoidh sé i dtaobh staid sláinte an oibrí le linn é bheith á scrúdú aige agus ní bheidh dul thar an deimhniú san an dochtúra réitigh.

(2) Chun crícheanna an ailt seo isé is dáta mí-chumais ná pé dáta go ndeimhneoidh an máinliaigh deimhniúcháin gurb é dáta tosnuithe an mhí-chumais é no, mara bhféadfaidh an dáta san do dheimhniú, dáta tabhartha an deimhnithe sin ach beidh san fé réir na nithe seo leanas:—

(a) má ghéilleann an dochtúir réitigh d'athchomharc i gcoinnibh diúltuithe o mháinliaigh deimhniúcháin maidir le deimhniú mí-chumais do thabhairt uaidh isé is dáta mí-chumais ná pé dáta chinnfidh an dochtúir réitigh;

(b) má éagann oibrí gan deimhniú mí-chumais do bheith faighte aige no má bhíonn, le linn a bháis, gan bheith ag fáil íocaíochta seachtainiúla alos mí-chumais isé is dáta mí-chumais ná dáta báis an oibrí sin.

(3) Féadfaidh an tAire o am go ham, le hordú fén alt so, forálacha an ailt seo do chur i mbaint le galair eile agus le próisisí eile agus le díobhála gurb é cineál na fostaíochta bheidh luaidhte san ordú sna is trúig leo agus nách díobhála de dheascaibh tionóisce, agus san gan atharuithe no fé réir pé atharuithe is oiriúnach leis.

(4) Ní léireofar éinní san alt so mar ní dheineann deifir do chirt oibrí chun cúitimh do bhaint amach alos galair ná baineann an t-alt so leis de thurus na huaire más díobháil phearsanta tré thionóisc do réir bhrí an Achta so an galar san.

77. —(1) Má bhí an t-oibrí, ar dháta no díreach roimh dháta míchumais no curtha-ar-fiunraoi den tsórt a luaidhtear san alt san roimhe seo, ar fostú in aon phróiseas a luaidhtear sa dara colún den Séú Sceideal a ghabhann leis an Acht so agus gurb é an galar atá curtha síos sa chéad cholún den Sceideal san os coinne tuairisce an phróisis an galar do tógadh, ansan, lasmuich de chás ina ndeimhneoidh an máinliaigh deimhniúcháin gurb é a thuairim nách é cineál na fostaíochta ba thrúig leis an ngalar, tuigfear gurb é cineál na fostaíochta san ba thrúig leis an ngalar mara gcruthuighidh an fostóir a mhalairt.

(2) Má deir oibrí go bhfuil galar air le n-a mbaineann na forálacha san roimhe seo den Chuid seo den Acht so agus go bhfuil sé fé mhí-chumas dá dheascaibh féadfaidh an fostóir có-aontú leis an oibrí go ndligheann sé cúiteamh d'íoc gan a cheangal ar an oibrí an deimhniú, ón mainliaigh deimhniúcháin, a luaidhtear sna forálacha san d'fháil agus leis sin beidh an t-oibrí i dteideal cúitimh, fé mar do bheadh i gcás díobhála tré thionóisc, o dháta an chó-aontuithe no o pé dáta eile ar a gcó-aontófar.

(3) I pé cásanna agus fé réir pé coinníollacha ordóidh an tAire beidh ag dochtúir leighis a cheapfaidh an tAire chuige na comhachta agus na dualgaisí bheidh ag máinliaigh deimhniúcháin fé sna forálacha san roimhe seo den Chuid seo den Acht so agus léireofar na forálacha san dá réir sin.

(4) Féadfaidh an tAire, le toiliú an Aire Airgid, rialacha do dhéanamh ag rialáil dualgaisí agus táillí mainliagha deimhniúcháin agus máinliagha eile (ar a n-áirmhítear fiaclóirí) fé sna forálacha san roimhe seo den Chuid seo den Acht so.

78. —(1) Más rud é, tar éis fiosrúcháin do dhéanamh ar iarratas o aon fhostóirí no lucht oibre i dtionnscal ar bith le n-a mbaineann na forálacha san roimhe seo den Chuid seo den Acht so, gur léir go bhfuil cuideachta no cumann comhar-árachais trádála bunuithe don tionnscal chun árachú in aghaidh na bhfionntar fé sna forálacha san agus go bhfuil furmhór na bhfostóirí sa tionnscal san árachuithe, in aghaidh na bhfionntar san, sa chuideachtain no sa chumann agus go dtoilíonn an chuideachta no an cumann chuige féadfaidh an tAire, le hOrdú Sealadach, a cheangal ar gach fostóir sa tionnscal san árachú sa chuideachtain no sa chumann ar pé téarmaí agus fé pé coinníollacha agus fé réir pé eisceachtaí bheidh leagtha amach san Ordú.

(2) I gcás cuideachta no cumann den tsórt san do bheith bunuithe ach gan é bheith ceaptha ach d'fhostóirí in aon áit áirithe no d'fhostóirí d'aon aicme áirithe féadfaidh an tAire, chun crícheanna an ailt seo, deighleáil leis an tionnscal, mar a bhíonn sé ar siúl ag fostóirí san áit sin no den aicme sin, mar thionnscal ar leithligh.

(3) Ní bheidh éifeacht ar bith ag Ordú Sealadach a déanfar fén alt so mara ndeintear ná go dtí go ndéanfar é do dhaingniú le hAcht den Oireachtas agus más rud é, le linn Bille daingnithe aon Orduithe den tsórt san do bheith ar feitheamh i gceachtar Tigh den Oireachtas, go dtíolacfar achuinge in aghaidh an Orduithe féadfar an Bille do chur fé bhráid Rogha-Choiste agus leigfear don achuingeoir teacht i láthair agus cur i gcoinnibh do dhéanamh fé mar a deintear i gcás Billí Príobháideacha, agus féadfar Acht ar bith le n-a ndaingneofar aon Ordú Sealadach fén alt so d'athghairm, d'atharú no do leasú le hOrdú Sealadach a déanfar agus a daingneofar sa tslí chéanna.

79. —(1) Féadfaidh an tAire, le scéim, socrú do dhéanamh chun cúitimh do bheith le n'íoc ag fostóirí lucht oibre bheidh in aon tionnscal no próiseas áirithe no in aon ghrúpa áirithe de thionnscail no de phróisisí ina mbítear i mbaol o dheannach silica agus—

(a) go ndeimhneofar, i pé slí ceapfar leis an scéim, an bás no mí-chumas iomlán do theacht ortha de dheascaibh an ghalair ar a dtugtar phthisis fibróideach no silicósis na scamhóg (dá ngairmtear silicósis san alt so) no de dheascaibh an ghalair sin agus túberculósis le chéile; no

(b) ná beidh fé mhí-chumas iomlán ach go bhfuighfear, ar scrúdú dochtúra do dhéanamh ortha, silicósis no silicósis agus túberculósis le chéile do bheith chó holc san ortha go mbeadh sé contabharthach iad do leanúint ag obair sa tionnscal no sa phróiseas, agus a cuirfear ar fiunraoi o bheith ar fostú mar gheall air sin.

(2) Isé scála cúitimh a ceapfar leis an scéim i gcás báis no mí-chumais iomláin de dheascaibh silicósis no silicósis agus túberculosis le chéile ná an scála cúitimh a ceaptar leis an Acht so agus, in aon chás eile, pé scála cúitimh a ceapfar leis an scéim.

(3) Féadfar socrú do dhéanamh leis an scéim—

(a) chun ciste cúitimh generálta do bhunú agus é á riaradh tré chuideachtain no tré chumann chomhar-árachais d'fhostóirí no i pé slí eile socrófar leis an scéim;

(b) chun a cheangal ar fhostóirí síntiúisí do thabhairt don chiste, agus chun síntiúisí den tsórt san do bhaint amach, agus chun gach cúiteamh fén scéim d'íoc amach as an gciste agus do bhaint amach agus fós aon chostaisí eireoidh fén scéim agus go n-ordófar leis an scéim iad d'íoc amhlaidh, agus san fé réir pé eisceachtaí, i gcásanna speisialta, a ceapfar leis an scéim;

(c) chun coistí d'ionadaithe o sna fostóirí agus ón lucht oibre, go gcathaoirleach nea-spleách, do shocrú éilithe agus nithe eile eireoidh fén scéim, agus i dtaobh an nósimeachta leanfar i láthair na gcoistí sin;

(d) chun dochtúirí oifigiúla, búird leighis agus cóluchtaí comhairlitheacha leighis do cheapadh agus luach saothair do thabhairt dóibh, agus i dtaobh na ndualgaisí bheidh ortha agus na gcomhacht a bheidh acu maidir leis an scéim;

(e) chun a cheangal ar lucht oibre le n-a mbaineann an sceim:—

(i) dul fé pé scrúdú dochtúra tréimhsiúil a luadhfar sa scéim; agus

(ii) pé eolas a luadhfar sa scéim do thabhairt uatha i dtaobh fostaíochta bhí acu roimhe sin in aon tionnscal a luadhfar sa scéim mar thionnscal ina mbítear i mbaol o dheannach silica;

agus chun é do chur mar choinníoll ná beidh ceart chun cúitimh ag an lucht oibre gan na héilithe sin do chólíonadh, agus chun lucht oibre do chur ar fiunraoi o n-a bhfostaíocht má gheibhtear aon uair silicósis no silicósis agus túberculósis le chéile do bheith ortha no má gheibhtear, ar scrúdú dochtúra do dhéanamh ortha den chéad uair do réir na scéime, iad do bheith neamhoiriúnach d'obair sa tionnscal no sa phróiseas toisc é do theip ortha bheith do réir pé éilithe i dtaobh nirt chuirp a hordófar leis an scéim; agus

(f) chun aon cheann d'fhorálacha an Achta so, no aon achtachán a bhaineann le cúiteamh fén Acht so, d'fheidhmiú agus na hatharuithe is gá déanta air, agus chun a mhíniú cadiad na tionnscail agus na próisisí le n-a mbaineann an scéim agus, i gcoitinne, i dtaobh pé nithe eile no nithe breise do chífear is gá chun lánéifeachta do thabhairt don scéim agus ortha san forálacha maidir le breith do thabhairt ar aighnis eireoidh idir fostóirí agus an t-údarás a bheidh ag riaradh an chiste.

(4) Féadfar aon scéim a déanfar fén alt so do leathnú no d'atharú le haon scéim a déanfar ina dhiaidh sin sa tslí chéanna, agus beidh éifeacht aici fé is dá mba san Acht so do hachtófaí í.

100

(5) Gach scéim a déanfar fén alt so leagfar í fé bhráid gach Tighe den Oireachtas láithreach agus má dheineann ceachtar Tigh acu laistigh den lá is fiche shuidhfidh an Tigh sin tar éis aon scéime den tsórt san do leagadh fé n-a bhráid rún do rith ag cur na scéime sin ar nea-mbrí beidh an scéim sin curtha ar nea-mbrí dá réir sin ach beidh san gan dochar do dhleathacht éinní do rinneadh roimhe sin fén scéim sin.