CUID IV.

Coinniollacha i dTaobh Cuitimh.

28. —(1) Fé réir forálacha an ailt seo agus an chéad ailt ina dhiaidh seo ní hionsuidhte imeachta chun cúitimh i ndíobháil do bhaint amach fén Acht so mara ndearnadh fógra (dá ngairmtear fógra i dtaobh tionóisce san Acht so) i dtaobh na tionóisce do thabhairt i scríbhinn chó luath agus dob' fhéidir é tar éis í thárlachtaint agus sarar fhág an t-oibrí dá dheoin féin an fhostaíocht ina ndearnadh an díobháil do.

(2) Ní dhéanfaidh easba fógra ná aon locht no nea-chruinneas i bhfógra i dtaobh tionóisce cosc do chur le himeachta chun cúitimh i ndíobháil do bhaint amach do shuidheamh má cruthuítear go bhfuair an fostóir eolas ar an tionóisc ar shlí éigin eile le linn no timpeal ama na tionóisce no más deimhin leis an gCúirt, ar éisteacht na n-imeacht san di, nách dochar do chosaint an fhostóra an easba, an locht no an nea-chruinneas san, no nár dhochar san amhlaidh dá ndeintí fógra no fógra leasuithe do thabhairt ansan agus an éisteacht do chur ar ath-ló, no gurbh carráid no bheith as láthair o Shaorstát Éireann no cúis réasúnta eile fé ndeár an easba, an locht no an nea-chruinneas san.

(3) Bhéarfar i bhfógra i dtaobh tionóisce ainm agus seoladh an té dá ndearnadh an díobháil agus luadhfar ann, i ngnáth-chaint, trúig na díobhála agus an dáta ar ar thárla an tionóisc.

(4) Féadfar fógra i dtaobh tionóisce do thabhairt don fhostóir no, má bhíonn níos mó ná aon fhostóir amháin ann, do dhuine de sna fostóirí sin, no d'aon tsaoiste no oifigeach eile go mbeidh an t-oibrí ag obair fé n-a mhaoirseacht no d'éinne ainmneoidh an fostóir chuige sin.

(5) Féadfar fógra i dtaobh tionóisce do thabhairt tré n-a sheachadadh in áit chomhnaithe no in áit ghnótha an té dá mbeidh sé le tabhairt no tré n-a chur tríd an bpost i litir chláruithe fé sheoladh na háite sin.

(6) Más cólucht de dhaoine corpruithe no nea-chorpruithe an fostóir féadfar fógra i dtaobh tionóisce do thabhairt freisin tré n-a sheachadadh, no tré n-a chur tríd an bpost i litir chláruithe bheidh dírithe chun an fhostóra, in oifig an chóluchta san no, má bhíonn níos mó ná aon oifig amháin ann, in aon cheann d'oifigí an chóluchta san.

29. —(1) Coimeádfar postálta suas i gcomhnaí ag gach mianach, coiréal, monarcha no siopa oibre no in aice leis, in áit éigin shofheicse inarbh uiriste don mhuintir ar fostú ansan é do léigheamh, achmaireacht sa bhfuirm orduithe ar na forálacha den Acht so bhaineann le fógra i dtaobh tionóisce agus ar an nós imeachta a leanfar i gcás galra tionnscail agus má thagann an achmaireacht san chun bheith agha-loitithe, scriosta amach no díthithe, athnuadhfar í chó luath agus is féidir é go réasúnta.

(2) Más rud é, in aon mhianach, coiréal, monarcha no siopa oibre, ná cólíonfar forálacha an fho-ailt sin roimhe seo beidh únaer, gníomhaire no bainisteoir an mhianaigh no an choiréil sin no sealbhaire na monarchan no an tsiopa oibre sin, ciontach i gcionta fén alt so agus ar a chiontú ann ar an slí achmair dlighfear fíneáil ná raghaidh thar cúig púint do chur air.

(3) Féadfaidh cigire mianach no monarchana aon imeachta fén bhfo-alt san roimhe seo do bhunú.

(4) Ní dhéanfaidh easba fógra ná aon locht no nea-chruinneas i bhfógra i dtaobh tionóisce cosc do chur le leanúint d'imeachta chun cúitimh do bhaint amach fén Acht so i gcás gur únaer mianaigh no coiréil no sealbhaire monarchan no siopa oibre an fostóir—

(a) más rud é nár postáladh suas an achmaireacht a luaidhtear i bhfo-alt (1) den alt so no, i gcás í theacht chun bheith agha-loitithe, scriosta amach no díthithe, nár hathnuadhadh í do réir an fho-ailt sin; no

(b) má rinne an fostóir no má rinneadh thar a cheann an tionóisc do thuairisciú do chigire mhianach no mhonarchana; no

(c) má hiontráladh an tionóisc in aon chlár de thionóiscí choimeádann an fostóir no coimeádtar thar a cheann ag an mianach, ag an gcoiréal, ag an monarchain no ag an siopa oibre; no

(d) má cuireadh cóir leighis ar an díobháil in othar-sheomra ag an mianach, ag an gcoiréal, ag an monarchain no ag an siopa oibre.

(5) San alt so agus sa chéad alt eile ina dhiaidh seo foluíonn an abairt “monarcha no siopa oibre” aon oibreacha no áitreabh le n-a mbaineann aon cheann d'fhorálacha na Factory and Workshops Acts, 1901 to 1920.

30. —(1) Coimeádfar ag gach mianach, coiréal, monarcha no siopa oibre leabhar (dá ngairmtear an leabhar de thionóiscí san alt so) sa bhfuirm orduithe ina bhféadfaidh duine ar bith na mioninnste orduithe d'iontráil i dtaobh aon tionóisce thárlóidh do no ina bhféadfaidh duine éigin eile, ag gníomhú thar a cheann, na mion-innste sin d'iontráil.

(2) Coimeádfar an leabhar de thionóiscí in áit ina bhféadfaidh oibrí ar bith dá dtárlóidh díobháil agus do bhí ar fostú ag an mianach, ag an gcoiréal, ag an monarchain no ag an siopa oibre no duine ar bith a bheidh ag gníomhú bona fide thar a cheann teacht air go héascaidh gach tráth réasúnta.

(3) Má hiontráltar tionóisc sa leabhar de thionóiscí chó luath agus is féidir é tar éis na tionóisce do thárlachtaint tuigfear chun crícheanna an Achta so gur fógra dleathach i dtaobh na tionóisce an iontráil sin.

(4) Más rud é, in aon mhianach, coireál, monarcha no siopa oibre, ná cólíonfar forálacha fo-alt (1) agus (2) den alt so tuigfear gan an mianach, an coiréal, an mhonarcha no an siopa oibre sin do bheith á bhainistí ná á choimeád do réir na n-achtachán a bhaineann leis.

31. —(1) Fé réir forálacha an ailt seo, ní féadfar imeachta do bhunú chun cúitimh i ndíobháil do bhaint amach fén Acht so mara dtosnuítear ar na himeachta san laistigh de shé mhí tar éis na tionóisce ba thrúig leis an díobháil do thárlachtaint no, i gcás éaga, laistigh de shé mhí o dháta an éaga.

(2) Má thárlann teip maidir le tosnú ar imeachta laistigh den tréimhse luaidhtear sa bhfo-alt san roimhe seo ní chuirfidh san cosc leis na himeachta san do bhunú má gheibhtear gur tré earráid, tré bheith as láthair o Shaorstát Éireann no tré chúis réasúnta eile do thárla an teip.

32. —(1) Má scuireann oibrí gheibheann íocaíocht sheachtainiúil de bheith ina chomhnaí i Saorstát Eirenan, scuirfidh ansan de bheith i dteideal íocaíocht sheachtainiúil ar bith d'fháil mara ndeimhnighidh dochtúir leighis an fhostóra gur mhaith an rud, mar gheall ar staid shláinte an oibrí, go gcomhnódh an t-oibrí lasmuich de Shaorstát Éireann no mara ndeimhnighidh dochtúir réitigh gur dócha gur buan don mhí-chumas do tháinig as an díobháil.

(2) Má dheimhníonn dochtúir leighis an fhostóra no dochtúir réitigh amhlaidh beidh an t-oibrí i dteideal suim na n-íocaíocht seachtainiúil sin d'fháil gach ráithe do tháinig chun bheith dlite i rith na ráithe roimhe sin faid a chruthóidh, i pé slí agus i gceann pé tréimhsí ceapfar le rialacha cúirte, gurb é an t-oibrí sin é agus go bhfuil sé fós fén mí-chumas 'na bhfuil an íocaíocht sheachtainiúil iníoctha mar gheall air.

33. —(1) I gcás oibrí do thabhairt fógra i dtaobh tionóisce no i gcás tionóisc do thárlachtaint go gceaduítear déanamh in éamais an fhógra fén Acht so ina taobh déanfaidh, má cheanglann a fhostóir san air, dul os cóir dochtúra leighis chuibhe-cháilithe, ar n-a chur ar fáil agus ar n-a íoc ag á fhostóir, chun go scrúdófaí é agus má dhiúltann do dhul fén scrúdú san no má chuireann bac air i slí ar bith beidh a cheart chun cúitimh d'fháil agus chun aon imeachta do bhunú no do chur ar aghaidh fén Acht so i dtaobh cúitimh, beidh san ar fiunraoi go dtí go ndéanfar an scrúdú san.

(2) Má bhíonn oibrí ar bith ag fáil íocaíochtaí seachtainiúla fén Acht so déanfaidh o am go ham, má cheanglann a fhostóir san air, dul os cóir dochtúra leighis chuibhe-cháilithe, ar n-a chur ar fáil agus ar n-a íoc ag an bhfostóir, chun go scrúdófaí é agus má dhiúltann do dhul fén scrúdú san no má chuireann bac air i slí ar bith beidh a cheart chun na n-íocaíocht seachtainiúil sin ar fiunraoi go dtí go ndéanfar an scrúdú san.

(3) Ní bheidh sé de cheangal ar oibrí dul os cóir dochtúra leighis chun a scrúduithe fé aon cheann de sna fo-ailt sin roimhe seo den alt so ach amháin do réir rialachán a dhéanfaidh an tAire fén alt so ná níos minicí ná mar a hordófar leis na rialacháin sin.

34. —(1) I gcás oibrí do dhul fé scrúdú, do réir an ailt deiridh sin roimhe seo, ag dochtúir leighis ar n-a chur ar fáil ag á fhostóir no é do dhul fé scrúdú ag dochtúir leighis a chuirfe sé féin ar fáil agus i gcás an fostóir no an t-oibrí sin, pe'ca aca é, do thabhairt chóipe de thuarasgabháil an dochtúra leighis sin, ar staid an oibrí sin, don duine eile laistigh de shé lá tar éis an scrúduithe sin, ansan mara gcó-aontuighidh an fostóir agus an t-oibrí sin i dtaobh staid an oibrí sin no i dtaobh a oiriúnachta chun oibre, féadfaidh an fostóir agus an t-oibrí sin no éinne acu a iarraidh ar an gclárathóir contae ordú (dá ngairmtear ordú réitigh san alt so) do dhéanamh ag cur an scéil fé bhráid dochtúra réitigh agus leis sin déanfaidh an clárathóir contae an t-ordú réitigh sin maran rud é gur iarratas o aon pháirtí amháin an t-iarratas agus gur dóich leis an gclárathóir gur cheart, mar gheall ar chineál an cháis, gurb í an Chúirt do bhéarfadh breith ar an scéal.

(2) Má dhiúltann an clárathóir contae d'ordú réitigh do dhéanamh no má dheineann sé ordú réitigh agus gan ach aon pháirtí amháin á iarraidh sin air, luighfidh athchomharc chun na Cúirte i gcoinnibh an diúltaithe sin no an orduithe réitigh sin (pe'ca aca é) agus ní bheidh dul thar an mbreith do bhéarfaidh an Chúirt ar an athchomharc san.

(3) Pé uair a géillfear d'iarratas ar ordú réitigh íocfaidh an t-iarratasóir no na hiarratasóirí leis an gclárathóir contae, sara dtabharfar amach an t-ordú, pé táille ná raghaidh thar púnt agus a socrófar le rialacháin a dhéanfaidh an tAire Dlí agus Cirt le ceadú an Aire Airgid.

(4) Déanfaidh an clárathóir contae gach táille a híocfar leis fén bhfo-alt san roimhe seo d'íoc isteach sa Stát-Chiste no do chur chun tairbhe don Stát-Chiste ar pé slí ordóidh an tAire Airgid.

(5) Pé uair a déanfar ordú réitigh déanfaidh an dochtúir réitigh a bheidh ainmnithe san ordú san an t-oibrí le n-a mbaineann an t-ordú do scrúdú láithreach agus bhéarfaidh uaidh, do réir rialachán a dhéanfaidh an tAire, deimhniú i dtaobh staid an fhir oibre sin agus i dtaobh a oiriúnachta chun oibre agus luadhfaidh, más gá san, an saghas oibre ar a mbeidh an t-oibrí sin oiriúnach.

(6) Beidh gach deimhniú o dhochtúir réitigh fén bhfo-alt deiridh sin roimhe seo ina fhianaise dho-chlaoite ar na nithe bheidh deimhnithe ann do réir an fho-ailt sin.

(7) Maran féidir d'fhostóir agus d'oibrí có-aontú i dtaobh ce'ca de dheascaibh na tionóisce tháinig mí-chumas an oibrí sin no nách eadh agus cadé an méid de tháinig amhlaidh beidh feidhm ag na forálacha san roimhe seo den alt so, fé réir aon rialachán a dhéanfaidh an tAire, fé is dá mba cheist i dtaobh staid an oibrí sin no i dtaobh a oiriúnachta chun oibre an cheist do bheadh ann.

(8) Más rud é, ar n-a cheangal ar oibrí dul, chun a scrúduithe, os cóir dochtúra réitigh gur cuireadh an scéal fé n-a bhráid le hordú réitigh, go ndiúltóidh do san do dhéanamh no go gcuirfidh bac ar an scrúdú san i slí ar bith beidh a cheart chun cúitimh d'fháil agus chun aon imeachta do bhunú no do chur ar aghaidh fén Acht so i dtaobh cúitimh no, i gcás oibrí gheibheann íocaíocht sheachtainiúil, a cheart chun na híocaíochta seachtainiúla san, beidh san ar fiunraoi go dtí go ndéanfar an scrúdú san.

(9) Féadfar rialacha cúirte do dhéanamh chun a shocrú conus scríbhinn do thabhairt no do sheirbheáil agus conus iarrataisí do dhéanamh fén alt so agus cadiad na fuirmeacha a húsáidfear chun na gcrícheanna san.

35. —Má cuirtear ceart chun cúitimh ar fiunraoi fén gCuid seo den Acht so ní bheidh aon chúiteamh iníoctha in aghaidh tréimhse na fiunraoíochta san.